Từ khi HIV xuất hiện lần đầu vào năm 1920, cho đến nay chúng ta vẫn chưa tìm được phương pháp chữa trị thành công đối với loại vi rút này.
HIV đã luôn là một hung thần đối với các ai mắc phải nó. Trước năm 1996, người được chẩn đoán nhiễm HIV gần như đã ký sẵn bản án tử. Hiện nay, các nhà khoa học đã số đông thành tựu trong việc tạo ra các liệu pháp chữa trị tổng hợp, từ đó giúp làm chậm sự phát tác căn bệnh và giúp tuổi thọ bệnh nhân kéo dài hơn.
Đến giờ chúng ta vẫn chưa có một cách chữa trị nào giúp tiêu diệt hoàn toàn HIV.
Tuy nhiên, thật sự tới giờ chúng ta vẫn chưa có một phương pháp chữa trị nào giúp tiêu diệt hoàn toàn HIV khỏi thân thể một khi chúng đã tấn công hiệu quả. Do đâu lại như thế? Bí mật nào gây ra sự lì lợm đáng sợ của HIV trong suốt gần 100 năm, mặc cho sự tiến triển như vũ bão của y học?
Chiến lược cực kỳ tinh ranh của vi rút
ADN của HIV sẽ được sử dụng tại chủ yếu tế bào chủ để tổng hợp các thành phần của virus.
HIV gây nên AIDS bằng kỹ thuật chọn kí sinh, sau đó phá hủy một loại tế bào bạch cầu khá quan trọng của cá thể người là tế bào lympho T.
Đây là tế bào đóng vai trò nhận diện những tác nhân ngoại lai nguy hiểm, và đưa ra đáp ứng miễn dịch thích hợp. Việc chúng bị hủy hoại dần do HIV khiến cho thân thể mất đi nguy cơ tự bảo vệ với những loại vi khuẩn và vi rút khác. Sau cùng người bệnh sẽ chết vì nhiễm những nhóm bệnh điều kiện mà vốn dĩ chẳng mấy nguy hại ở người thường.
HIV thuộc nhóm retrovirus, có nghĩa ARN của chúng được phiên mã ngược thành ADN và tích hợp vào gene của tế bào chủ. Sau đó, ADN của HIV sẽ được sử dụng do chính tế bào chủ để tổng hợp các thành phần của vi rút. Cuối cùng, tế bào chủ bị phá vỡ để những virus mới tạo thành được phóng thích, chu trình lây lan lại tiếp tục.
Luôn có một phần nhỏ tế bào T chứa thông tin di truyền của HIV, tuy nhiên không phát tác ngay.
Với một người nhiễm HIV không được chữa trị thì trung bình có tới một tỷ tế bào T bị HIV giết chết mỗi ngày, với thời kỳ trung bình từ khi tế bào bị nhiễm cho tới khi chết là từ 1-2 ngày.
Tuy nhiên không chỉ đơn giản có vậy...
Tình trạng HIV chỉ xâm nhiễm và phá hủy tế bào T, thì chúng ta đơn giản chỉ cần tìm biện pháp phát hiện các tế bào có triệu chứng nhóm bệnh và tiêu diệt chúng trước khi vi rút kịp phát tán.
Tuy nhiên rất tiếc, điều này là không khả năng - hoặc chưa thể. Luôn có một phần nhỏ tế bào T chứa thông tin truyền của HIV, thế nhưng không phát tác ngay. ADN của vi rút trong chúng - gọi là provirus - tồn tại tại trạng thái "im lặng", không tạo thêm bất cứ ARN hay virus mới nào. Chính vì thế, triệu chứng của các tế bào T bị bệnh này không có gì khác so với tế bào thông thường.
Tế bào T có provirus vẫn hoàn toàn bình thường cho đến khi HIV "thức giấc".
Những thuốc kháng retrovirus trường hợp được điều trị gắn kết đúng có thể ngăn sự lây lan HIV sang các tế bào mới. Nhưng chúng không khả năng nhận biết và biến chứng tới các tế bào bệnh lý tiềm ẩn. Người bệnh khi được áp dụng các loại thuốc này có thể ngăn chặn quá trình hình thành AIDS và có một đời sống bình thường. Nhưng, họ sẽ phải duy trì việc dùng thuốc, bởi thực tế họ vẫn nhiễm HIV dạng ẩn.
Hiện tượng việc trị bệnh bị gián đoạn thì virus HIV chắc chắn sẽ thức giấc, và bệnh sẽ phát triển trở lại như trước thời điểm được dùng thuốc.
Một điểm nhất là khiến cho HIV có khả năng tồn tại trong thời gian rất dài, đó là tại các tế bào T còn có chức năng "nhớ". Sau khi phân chia ra để đối phó với tác nhân gây ra căn bệnh mới, thì luôn có một lượng tế bào T có thể ghi nhớ thông tin mầm bệnh được lưu giữ. Nhờ vậy mà khi cơ thể bị nhiễm lại tác nhân đó, những tế bào "nhớ" sẽ hoạt động ngay lập tức nhằm dập tắt mối đe dọa.
Một điểm đặc biệt khiến cho HIV có khả năng tồn tại trong thời kỳ khá dài, đó là vì những tế bào T còn có chức năng "nhớ".
Các tế bào "nhớ" có thể tồn tại hàng chục năm trong cơ thể, tuy nhiên khổ nỗi những tế bào chứa provirus cũng thế. Bởi hoạt động không khác gì tế bào T thường, chúng vẫn tham gia vào hệ thống miễn dịch và cũng được lưu trữ. Rồi khi vô tình một mầm bệnh cũ nào đó xâm nhập, các tế bào này nhanh chóng nhân bản, vô tình làm tăng luôn lượng gen HIV trong cơ thể.
Tới lúc virus thức giấc thì số lượng của chúng đã được sinh sôi một phương pháp hoàn hảo, đủ để nhóm bệnh phát tác nặng rồi.
Và những tia sáng phía cuối con đường
Cho tới nay, chúng ta mới ghi nhận một người được coi là đã điều trị khỏi HIV là Timothy Ray Brown.
Bí ẩn về "bệnh nhân Berlin" - người bệnh HIV đầu tiên trong lịch sử được trị khỏi sắp được giải mã
Thực ra, ông được trị bệnh một nhóm bệnh khác là ung thư bạch cầu (leukemia) bằng phương pháp hủy đi những tế bào miễn dịch của cơ bản mình, và sau đó được ghép tủy xương từ một người hiến tặng có gen kháng HIV tự nhiên. Hơn 8 năm sau, ông đã được ghi nhận là không có sự thường mọc trở lại của vi rút HIV.
Bệnh nhân Timothy Ray Brown.
Đây có khả năng được xem như một "tia sáng" trong công cuộc chữa bệnh HIV, tuy nhiên thực ra kỹ thuật chữa bệnh trên vẫn đầy may rủi và chưa khả năng áp dụng đại trà.
Một số nỗ lực chữa trị tương tự sau đó tại các bệnh nhân khác đã thất bại. Một số người hoặc đã tử vong, hoặc đã tái phát HIV trở lại. Đồng thời, cần lưu ý việc không phát hiện biết HIV dù qua thời gian dài vẫn không đồng nghĩa cá thể người đã hoàn toàn sạch bệnh lý, vì khả năng tồn ở ẩn của loại vi rút này.
Dẫu vậy, hiện tượng của Brown vẫn đáng được đánh giá là một bước chuyển mới trong công cuộc phòng chống HIV. Và với sự ra đời ngày càng nhiều những liệu pháp tân tiến hơn trong y học, chúng ta có quyền hy vọng rồi đại dịch HIV/AIDS sẽ được nhân loại chung tay đẩy lùi.
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét