Trong những ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) dùng cách CRISPR/Cas9 để tách những gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra các con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có thể gây các hệ lụy mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã sử dụng biện pháp CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã cách mạng hóa lĩnh vực di truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene tại phôi người (gene CCR5) giúp em bé sinh ra có khả năng miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh sẽ như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Tuy nhiên, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Ngoài ra, bệnh lý viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và suy nghĩ. Thật vậy, tình trạng không tính tới khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra các thay đổi đối với gene người có thể gây nên những thể về sức khỏe không lường trước được.
Các gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự ảnh hưởng đến những cơ quan bên trong cá thể người.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Nhưng, vấn đề là gene CCR5 bị xóa phần lớn chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà di truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho cho rằng.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa vi rút Tây sông Nile, chính vì thế, tách nó ra khỏi bộ gene có khả năng làm một người dễ nhiễm bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học việc làm cho Viện Broad. Ông Zang là một trong các nhà khoa học tiên phong trong việc dùng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, những gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự tác động tới những cơ quan bên trong cơ thể. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi kỹ thuật những gene khác hoạt động, mà còn có thể thay đổi hành vi tổng nguy cơ của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho thấy. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu mắt nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, những nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc sử dụng công nghệ CRISPR/Cas9 có thể tạo ra những biến chứng khôn lường do vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải sử dụng phương pháp này rất thận trọng, do nó liên quan tới rất nhiều vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc nhóm bệnh viện Northwell Health Fertility ở Manhasset, New York cho cho rằng. Việc tiếp cận và loại bo một gene có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn tại những nơi khác trong hệ gene. Nói kỹ thuật khác, protein Cas9 mà các nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có khả năng di chuyển đến một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Nhưng các nhà khoa học khá khó nhận thấy các sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho tới khi đứa bé được sinh ra và bên cạnh đó có thể là nhiều năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường triệu chứng muộn, và các thay đổi truyền này có thể truyền lại cho đa số thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Ngoài ra còn có một khả năng gọi là khả năng khảm (mosaicism). Thông thường, các tế bào trong cá thể người mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, nhưng nguy cơ khảm lại là tình trạng mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi di truyền do chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có thể gây nhóm bệnh tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có những phương pháp an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, cách điều trị PrEP (người căn bệnh uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong các thử nghiệm. Và những cách chữa bệnh khác cũng đang được nghiên cứu và khá có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho các đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi các đứa trẻ khác được chữa bệnh bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn những người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả những hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt câu hỏi.
Tin tức khác:
Dịch vụ giặt thảm trang trí, trải sàn tại nhà giá rẻ
Nệm kymdan và những điều bạn chưa biết
Vệ sinh thảm trải sàn không thể đơn giản hơn nửa với những mẹo này
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét